School voor Talent Dans

Pascale de la Fuente

‘Wat een geluk dat ik zo’n mooi vak heb!’

Achtergrond
• Vanaf haar 12e jaar volgde Pascale de la Fuente de vooropleiding dans aan de Nel Roos Academie in Amsterdam, de huidige Nationale Balletacademie. Daarna volgde ze meer modern georiënteerde lessen aan de Rotterdamse Dansacademie (Codarts Rotterdam). In Amsterdam, aan de Scapino Dansacademie, ook inmiddels onderdeel van de huidige Nationale Balletacademie, rondde ze haar klassieke balletopleiding af.
• Tot haar 33e jaar werkte Pascale de la Fuente als danseres, daarna als dansdocent. Ze volgde het docentenseminar voor professionele dansers, op basis van de Vaganova stijl (Pedagogic methodical programme van Kalina Bogoeva).
• Sinds 1999 geeft ze les bij Scholen in de Kunst: kinderdans, klassiek ballet voor kinderen, jongeren en volwassenen en moderne dans. Ook is ze betrokken bij het opstellen van het jaarprogramma voor de School voor Talent Dans. 

Familietraditie
 ‘Ik kom uit een echte dansfamilie, mijn moeder Joyce Miranda, haar drie zussen en mijn eigen zus zijn ook danser, dansdocent en choreograaf geweest. De balletschool van mijn moeder, Die Danserije in Amersfoort is destijds samengegaan met de Amersfoortse muziekschool RMA. Ik heb haar passie voor de dans en haar kennis overgenomen. En er zijn ook nog steeds cursisten in mijn les die hun eerste dansles begonnen bij mijn moeder. 

Van danser naar docent
‘In de loop van de jaren heb ik me ontwikkeld van een danser die lesgeeft, tot een dansdocent met een gevarieerde dansachtergrond en podiumervaring. Mijn lessen hebben een traditionele klassieke basis omdat ik daar zelf zo goed en degelijk in geschoold ben. Vaak vinden mensen mij streng vanwege mijn precisie in de techniek, maar dat is omdat ik door de jarenlange ervaring inmiddels weet wat werkt. Een goede placering, het bewustzijn van de juiste houding, is de basis. Dat bewaak ik in al mijn lessen, voor elke individuele leerling. Mijn klassieke lessen hebben wel een moderne vleug, omdat ik als moderne danser heb gewerkt. Dat komt tot uiting in het dansante, ik combineer de losse danspassen aan elkaar vast, zodat het al snel een dansante variatie wordt. 

De dansles
‘Bij de kleine kinderen geef ik ook de placerings oefeningetjes, maar in die lessen is er ook veel ruimte voor vrije expressie. Voor kinderen vanaf 10 jaar krijgt de balletles de traditionele klassieke opbouw: we beginnen met de oefeningen aan de barre, dan de draaicombinaties en petit allegro au milieu en tot slot de grand pas au diagonal. Ik gebruik altijd pianomuziek en over het jaar verdeeld hebben we zachte lyrische en meer dynamische variaties in de les. Vanaf 12 jaar tot en met de volwassenen krijgen de leerlingen voor een langere periode een vaste les, totdat ze die hele les fijn kunnen dansen doordat ze de danscombinaties onder controle hebben. Het tempo ligt hoog, ik wil veel doen, daarom blijft het gevarieerd. De sfeer in mijn lessen is goed, ik zoek altijd naar de gulden middenweg tussen ontspanning en tegelijkertijd steeds een stapje verder komen.’ 

Geluksmomentjes…
‘Ik geniet van persoonlijk overwinningen van cursisten. Ik ben me bij iedereen bewust van de persoonlijke aandachtspunten. Ik benadruk graag de dingen die goed gaan, dus soms snapt de groep niet waarom ik al complimenten geef voor armbewegingen, terwijl het benenwerk nog zichtbaar meer oefening nodig heeft. Persoonlijke aandacht vind ik belangrijk. Vaak denk ik: wat een geluk dat ik zo’n mooi vak heb!’ 

Sara Lisa Verbrugge

‘Even uit het hoofd en in het lichaam’

Als docent

‘Een groep lesgeven, en dansen, geeft me zoveel energie - daar word ik echt gelukkig van! Omdat ik er ook behoefte aan had met mijn hoofd te werken, volgde ik de Master Kunsteducatie. Ik ben blij met mijn baan in die richting, maar het lesgeven heb ik daarnaast echt nodig. Ik betrap mezelf erop dat ik onderscheid maak. Voorafgaand aan mijn lessen zeg ik tegen mijn dochter: “Mamma gaat dansen vanavond”, en anders zeg ik: “Mamma gaat werken.” Ik ben altijd op zoek naar een balans tussen voelen, denken en het lichaam. Dans brengt dit voor mij in evenwicht en ik hoop dit ook mee te geven in mijn lessen. Ik denk dat ik als persoon heel open en energiek ben; ik maak makkelijk contact met verschillende mensen.’ 

Lichaamsbewustzijn

‘In eerste plaats wil ik leerlingen bewust maken van het eigen lichaam, zodat iedereen verbinding kan maken tussen zichzelf en de ruimte om zich heen. In de lessen ligt de focus op een spel van spanning en ontspanning, waarbij flow, dynamiek en ademhaling specifieke aandacht krijgen. Ik richt mij ook op de relaties tussen de dansers, op ontmoeting; je verhoudt je altijd ten opzichte van anderen in de ruimte. Dat bewustzijn is lastig, want je bent vaak vooral met jezelf bezig. Maar als dat lukt, beweeg je automatisch groter en ontstaat bijzondere energie.’ 

Techniek

‘Ik spreek mijn leerlingen aan op hun techniek, maar het is niet in iedere les mijn belangrijkste focus. Ik ben bij techniek altijd op zoek naar de verbinding met wat er bij de dansers van binnenuit komt, hun eigen bewegingstaal. Om dat te bereiken, geef ik bijvoorbeeld tijdens technische oefeningen een aandachtspunt dat juist niks met techniek te maken heeft. In plaats van te roepen dat ze hun voeten meer moeten pointen, laat ik ze de oefening tegenover elkaar doen, terwijl ze naar de ander moeten kijken. Zo gaat de oefening zelf vaak veel beter.’ 

Gaan!

‘Om ‘van binnenuit’ te kunnen dansen, is het de kunst je hoofd uit te zetten, de gedachten die je remmen, los te laten en jezelf niet te bekritiseren. Dat is lastig, want als ik bijvoorbeeld een plié-oefening geef: op 1 - plié, op 2 - tendue, dan moet je wel een combinatie aanleren en onthouden. Daarom doen we daarnaast ook altijd oefeningen vanuit improvisatie, of ik neem de leerlingen mee in bewegingen, dat ze mij kunnen volgen. En ik roep vaak: ‘Ga! Gaan!’ Daar heb je niet altijd wat aan, maar dat is wel een motto: gewoon doen, 100 keer doen! Als ik zie dat dat iemand lukt; iemand beweegt vanuit zijn eigen drive, bijna niet wetende wat hij doet, dan denk ik: YES!! Even uit het hoofd en in het lichaam.’ 

Muziek

‘Mijn muziekkeuze is heel divers: van klassiek, pop tot elektronische muziek. Het uitzoeken ter voorbereiding vind ik een heel inspirerend onderdeel van het lesgeven. Ik duik in allerlei muziek met Spotify als grote vriend, op zoek naar bijzondere nummers, nieuwe artiesten, iets eigens – geen specifieke namen. Ik kan zeker dansen op Adèle, maar vaak ga ik meer naar de techno-kant, ik zoek een bepaalde beat en nummers met verschillende lagen. Binnen de les varieer ik met lyrische muziek en nummers met juist een stevig ritme. Met dansen maak je daarna een nieuwe laag bij de muziek. Zo ben ik voor elke les-serie echt aan het creëren!’ 

Geluksmomentjes…

‘Het mooiste vind ik als iemand zonder gêne zijn hoofd uit kan zetten, helemaal opgaat in het moment en in de beweging!’  

Achtergrond

- Sara Lisa volgde de vooropleiding dans bij Codarts Rotterdam en studeerde af als docent dans aan de Academie voor Theater en Dans in Amsterdam. Daarna deed ze een Master Kunsteducatie.
- Sinds 2008 geeft ze moderne dans en choreografie bij Scholen in de Kunst aan jongeren en volwassenen. Ze is verbonden aan de School voor Talent Dans van Scholen in de Kunst.
- Naast dansdocent is Sara Lisa projectleider kunst- en cultuureducatie bij BplusC in Leiden en lid van de Adviescommissie Projectsubsidies en Visitatiecommissie Cultuur Gemeente Utrecht