Theater, 7 - 15 jaar

Yara van der Velde

Achtergrond
• Yara behaalde in het voorjaar van 2017 haar diploma Docent Theater.
• Vanaf september 2017 is ze verbonden aan Scholen in de Kunst. 
• Als docent heeft Yara ervaring op basisscholen en middelbare scholen. Tijdens haar eindstage heeft ze lesgegeven aan docentenopleidingen op het HBO.
• Yara studeert voor een master Cultuurgeschiedenis Modern Europa. 

Als docent
‘Rond mijn 14e begon ik als atletiektrainer en ontdekte ik hoe leuk ik lesgeven vond. Ik ben heel enthousiast en kan groepen makkelijk meekrijgen. Na mijn middelbare school heb ik even overwogen actrice te worden, maar al snel realiseerde ik me dat lesgeven en regisseren veel beter bij mij past. Ik hoop in mijn lessen bij de jongeren een vuurtje aan te wakkeren voor theater. Ik ben heel direct, je merkt meteen aan mij of ik iets leuk of niet leuk vindt. Ik zie dat jongeren dat fijn vinden. En ik ben heel speels, ik houd van werken met spelvormen.’  

De lessen
‘De jongeren van 15-18 jaar leren zowel spelen als regisseren. Bij de groep met 12-15-jarigen zijn we vooral bezig met de basis: technieken waarmee ze kunnen handelen vanuit eigenheid, vanuit wat ze zelf ervaren, op een manier die de situatie dient. En dan niet zozeer door iets te bedenken, maar door te kijken wat ontstaat en daarop te reageren. Ik ben blij als de jongeren een open houding durven aannemen, klaar zijn een experiment aan te gaan. Ik heb altijd een plan voor een lessencyclus en voor een les, maar dat verandert vaak als ik de groep ontmoet. Elke groep is anders, elke week is anders. Dat is het leuke aan mijn vak, ik reageer graag op wat ter plekke naar voren komt. Op die manier sluiten mijn opdrachten en spelletjes echt aan bij wat leeft bij de jongeren.’ 

Vaardigheden
‘Ik hoop dat ik aan de hand van theateropdrachten bij kan dragen aan de levensinstelling van leerlingen. Met theater kun je vaardigheden leren die je als mens onbewust verrijken. Het gaat op het toneel bijvoorbeeld steeds om incasseren: reageren op wat zich voordoet. Dat kunnen leerlingen mee naar buiten nemen – ook daar ingaan op wat er gebeurt, open naar de wereld kijken. Bovendien gaan bijna alle oefeningen uiteindelijk over jezelf, dus je leert jezelf – en elkaar, op een natuurlijke manier beter kennen. Maar natuurlijk hoeven de leerlingen zelf niet te weten dat ik ze levensvaardigheden bijbreng.’  

Geluksmomentjes…
‘Als iemand helemaal opgaat in zijn spel: zó bezig is met z’n vriendjes en met het hoedje dat voor hem ligt, dat hij vergeet dat het vrijdagavond is in een repetitielokaal in Amersfoort. Of iemand die ineens een andere kant van zichzelf laat zien: een verlegen meisje bijvoorbeeld dat een krachtige monoloog neerzet, waardoor iedereen verrast is en denkt: wow! Die kant hebben we nog nooit gezien!’ 

Emmelie van Dongen

Achtergrond
• Emmelie studeerde creatieve therapie in Amersfoort en volgde later de opleiding voor theaterdocent aan de Hoge School voor de Kunsten in Utrecht.
• Vanaf haar 12e speelde ze toneel, onder andere bij Jeugdtheater Hofplein in Rotterdam.
• Sinds 2007 is Emmelie verbonden aan Scholen in de Kunst. Ze heeft inmiddels zeven vaste groepen met kinderen en jongeren.
• Vanuit Scholen in de Kunst geeft Emmelie theaterles op scholen in Amersfoort

Als docent
‘Ik ben heel speels met kinderen en ik merk dat mijn gevoel voor humor hen raakt. Ik geef les op basis van mijn expertise. Daarnaast luister ik graag naar wat een groep nodig heeft. Mijn doel is leerlingen te laten ervaren hoe fijn het is om je uit te drukken met je lijf; dat het je kracht geeft als je stevig staat; dat je met elkaar in verbinding bent als je samen dingen creëert. Dat is voor mij theater maken: onderzoeken hoe je samen iets overdraagt aan het publiek. Soms is dat een boodschap, soms een verhaal.’

De les
‘Het gaat in mijn lessen om het proces van het creëren, daardoor zijn de eindproducties misschien minder flashy als het gaat om bijvoorbeeld kostuums en decors. Ik vind dat de kracht van veel lessen bij Scholen in de Kunst, samen onderzoeken. Met kleuters geef ik les aan de hand van geleide fantasie, ik vertel een verhaal, zij spelen mee met de groep als geheel. Ik leg hen vragen voor wat er met de hoofdpersoon kan gebeuren en geef hen daarmee medeverantwoordelijkheid. Hoe ouder ze zijn, hoe meer zelfstandigheid ik kinderen geef. Soms maak ik gebruik van een bestaand toneelstuk, maar vaak werk ik vanuit een bepaald uitgangspunt. Met jongeren en tieners onderzoeken we bijvoorbeeld een bepaald thema. Ik vraag ze wat hen daarbij raakt en hoe ze dat herkennen uit hun eigen leven. Bijvoorbeeld tieners laat ik spelen met ‘de elementen’, ik laat ze onderzoeken: wat maakt iemand vurig, welke beroepen passen daarbij?’

Geluksmomentjes…
‘Ik heb zoveel geluksmomenten als juf, ik word zo vaak verrast. Soms laat ik ze in tweetallen een oefening doen, bijvoorbeeld een onderwerp bespreken en als ik dan rondloop… die gesprekken. Dan hoor ik kinderen van tien over de zin van het leven. Dan skip ik meteen de opdracht die ik bedacht had en zoek ik in het spel aansluiting bij die gesprekken. Geweldig.’

Lisette Mallee

Achtergrond
• Lisette studeerde dramatherapie en werkte 5 jaar als groepsleidster in de kinderpsychiatrie.
• Daarna had ze 5 jaar haar eigen theaterbedrijf waarmee ze veel jeugdvoorstellingen maakte en speelde.
• Ze volgde de Kaderregie opleiding en haalde haar master Kunsteducatie.
• Lisette is vakdocent drama en CKV op een middelbare school.
• Sinds 2005 is ze verbonden aan Scholen in de Kunst, ze geeft les aan volwassenen en kinderen. Ook is ze medeverantwoordelijk voor de talentklas theater van Scholen in de Kunst.
• Lisette speelt regelmatig haar eigen solovoorstelling en volgt een verdiepende acteeropleiding op theaterschool de Trap. 

Als docent
‘Van leerlingen op de middelbare school - waar theater een verplicht vak is, hoor ik vaak terug dat ik zo enthousiast ben: zelfs als ze het vak eigenlijk ‘stom’ vinden, noemen ze dat aanstekelijk. Ik geloof ook dat ik goed zie hoe ik iemand met de juiste feedback verder kan brengen. Ik ben van oorsprong dramatherapeut en hoewel ik nooit als therapeut gewerkt heb, is mijn waarnemingsvermogen misschien daarom goed ontwikkeld. Zelf spelen in theaterproducties geeft me als docent veel inspiratie.’  

Theater
‘Wat wil ik mijn cursisten bijbrengen? Hoe ontzettend leuk theater is! En de breedte van het vak. Ik wil laten zien dat je theater kan maken vanuit dans, vanuit beeldende kunst, vanuit muziek. En dat het onmiskenbaar een plek inneemt in de maatschappij. Vakinhoudelijk wil ik laten zien hoe het werkt: hoe kom je van een idee tot theater; waarom is iets theater en waarom niet? En ik vind het mooi als ik mensen de ervaring kan geven dat ze samenvallen met zichzelf: iedereen heeft voor de buitenwereld een imago, een houding. Op het toneel kan dat ineens wegvallen – dan zijn mensen heel vrij: “Ik dacht niet meer na, ik deed gewoon, in een flow!” 

De les
‘We beginnen altijd met een energizer – spelletjes om erin te komen en alert aanwezig te zijn, en daarna doen we oefeningen die het thema van de les introduceren. De kern van de les is vaak een maak- of spelopdracht gebaseerd op wat we net geoefend hebben; toepassing van de technieken.  

Aan het einde van het jaar passen we al het geleerde toe in een eindproductie waar we langere tijd aan werken’

Voorstelling
‘Met alle theatergroepen - behalve met de allerkleinsten, sluiten we af met een voorstelling. Van kerst tot de voorjaarsvakantie verzamelen we materiaal: de cursisten maken dan door verschillende maakopdrachten allerlei scènes rondom een thema. Met de input van de cursisten wordt dan een door mij bedacht kader ingevuld en zo ontstaat de voorstelling. De periode daarna zijn we echt met het repeteren van het toneelstuk bezig. De volwassenen presenteren het eerste jaar altijd in het eigen theaterlokaal. Vanaf het tweede jaar spelen ze op een andere locatie bijvoorbeeld in De Lieve Vrouw, of op locatie.  

Geluksmomentjes…
‘Als iemand iets doet wat hij nooit eerder gedaan heeft – als hij verbaasd is over zichzelf. Of als ik een mooie scène zie: inlijsten! denk ik dan. En ik geniet van een fijne sfeer in de les, als cursisten echt willen werken – echt willen weten wat theater is.’