Blokfluitles

Len Cassee

‘Hun geluksmomentje wordt het mijne’

Achtergrond
• Len studeerde fluit aan de conservatoria van Utrecht en Hilversum.
• Sinds 1984 geeft ze les aan Scholen in de Kunst, inmiddels als fluit- en gitaardocent.  
• Len organiseert met collega’s het blazerskamp en de gitaardag voor Scholen in de Kunst. 

Fluit en gitaar
‘De hoogtijdagen van de fluit waren in de jaren 80, toen ik begon met lesgeven. Maar daarna nam het aantal leerlingen af en stroomde een overweldigend aantal kinderen binnen voor gitaarles. Ik speelde in die periode heel fanatiek gitaar en heb samen met collega Daan van der Vliet de introductiecursus gitaar in groepsverband opgezet. In eerste instantie was ik ondersteunend docent, later deed ik het alleen. Inmiddels zijn er geen grote groepen meer, maar vang ik wel nieuwe leerlingen op. Iedereen die bij mij start kan ervoor kiezen na een paar jaar, als het specialistischer wordt, naar een ander te gaan, maar gelukkig willen veel leerlingen blijven.’

Als docent
‘Ik ben van nature echt een docent, of het daarbij nou gaat om de fluit of om de gitaar. Ik heb zelfs leerlingen met meerdere instrumenten, die begonnen zijn met fluit, maar in de puberteit ook gitaar zijn gaan spelen. Bij het lesgeven wil ik iemand graag vaardig maken op zijn instrument en dat dan niet alleen op basis van mijn idee van vaardigheid, maar uitgaande van wat een leerling aan vaardigheden wil beheersen. Ik wil ze ook een leuke tijd geven, waar ze later goede herinneringen aan hebben.’

Methode
‘Alles begint met een instrument en een kind, daar komt vanzelf wat uit. De methode is bij iedereen anders. Soms beginnen we op gehoor, bij anderen juist met houvast van noten en een schriftje.

Voor sommige mensen is een recht pad goed, maar bij mij kun je allerlei zijwegen op. Als iemand het leuk vindt op YouTube van alles op te zoeken en lekker mee te spelen, op fluit of gitaar, dan proberen we dat. Dan help ik leerlingen bij het uitvissen van akkoordenschema’s en solootjes.

Afhankelijk van de leerling heb ik een lange-termijnplan. Soms vind ik het in eerste instantie jammer dat een goede gitaar leerling ineens alleen begeleidingen wil doen, maar als ik dan een filmpje zie van een bandje waarin hij of zij speelt - dat als een huis staat - dan ben ik echt trots.’

Oefenen
‘Ik vraag van leerlingen dat ze thuis oefenen en dat ze initiatief nemen. Ik kan niet de enige stimulans zijn in de week. Van ouders verwacht ik dat ze dat ondersteunen. Je hoeft echt geen verstand van muziek te hebben, ga er gewoon naast zitten. “Wat leuk, mag ik dat liedje nog een keer horen?” Of: “Kun je mij dat eens leren” - dat zijn zinnen die wonderen kunnen doen.’

Geluksmomentjes…
‘Ik deel mee in de vreugde van leerlingen die ineens ontdekken dat ze iets kunnen en heel mooi vinden, die eureka-ervaring. Hun geluksmomentje wordt dan ook het mijne.’

Eric Fennis

‘Muziek maken vanuit het hart’

Achtergrond 
• Eric studeerde in 1984 Cum Laude af aan het Conservatorium in Hilversum en vervolgde zijn studie bij Walter van Hauwe aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam.
• Grote inspiratiebronnen zijn o.a. Frans Brüggen, blokfluitist, David Bowie, Nisargadatta Maharraj, de natuur.
• Eric heeft een eigen praktijk RifleBirdMusic met locaties in Amersfoort, Ede en Laren. Hij heeft leerlingen van alle leeftijden en niveaus, van beginners tot vakgenoten met een specifieke vraag.
• Als uitvoerend musicus maakte Eric soloprogramma’s en speelde hij in diverse ensembles. Hij geeft improvisatieconcerten met verschillende kunstenaars.
• Sinds 2011 geeft hij les bij Scholen in de Kunst.
• In 2006 rondde Eric een opleiding af tot psychosynthese counselor/gids, voor hem een verrijking in zijn lespraktijk. 

Als docent 
‘Ik wil mensen leren spelen vanuit hun gevoel; van binnen naar buiten. Muziek begint bij je voorstellingsvermogen, intuïtie. Met de juiste kennis en vaardigheden kun je je voorstellingsvermogen voeden zodat de muziek voor je gaat leven. Als je leert luisteren naar je innerlijke stem, vragen leert stellen, wordt het duidelijk welke stappen je moet zetten om je spel te verbeteren. Oefenen wordt een feest.’ 

De les 
'Zingen is de eerste stap om iets naar buiten te brengen wat alleen jij kan horen. In de les zingen we veel, we spelen met geluid. Met één klank kan je al een verhaal vertellen. Kinderen zien meteen resultaat, door uit het hoofd te spelen, door voor en na te spelen. Uiteindelijk hebben leerlingen natuurlijk boeken, maar ook dan geldt dat je de noten naar binnen moet halen, zodat ze bij jou gaan leven en dat het jouw verhaal wordt.’  

Muziek 
‘Het repertoire voor blokfluit komt vooral uit de barok en de 20e eeuw. Ik breng alles in, ook de verschillende maten blokfluiten. Ik probeer ensembles te vormen en als dat niet lukt, speel ik mee op piano. Ik laat mijn leerlingen kennismaken met improviseren, dat vraagt om een open houding: een mix tussen techniek en dat wat je wilt horen. Ik wil zowel kinderen als volwassenen graag over de angst helpen dat altijd alles goed moet zijn.’ 

Draai het om 
‘Ik hoop dat mijn leerlingen merken hoe fijn het is muziek te maken vanuit hun hart. Dan is studeren niet zo’n opgave. Frustratie ontstaat als je een doel stelt buiten je zelf: ‘ik moet dat stuk volgende week kunnen spelen’ en je vervolgens de route niet kent om het te realiseren. Leer jezelf waarnemen. In het ‘mislukken’ zit vaak het antwoord. Bijvoorbeeld: “Mijn band is lek.” Draai het om, “Wat kan ik doen om mijn band te plakken?” Het eerste is frustratie, het tweede biedt perspectief. Jezelf in beweging brengen. In mijn les is het niet-kunnen en niet-weten niet erg. Ik leer mijn leerlingen wegkomen uit de frustratiehoek en oplossingen zoeken. Wat weet je wel? Waar kan je het antwoord vinden?’ 

Geluksmomentjes… 
‘Als een leerling ineens in het brandpunt van het geluid zit, de schoonheid ontdekt, misschien door harder blazen, voller blazen, maar het kwartje valt, het is er! Bij volwassenen kan zich iets heel moois voltrekken als ze voorbij angsten en aannames zijn – als ze leren ontvangen wat er komt.’ 

Irma Vos

‘En dan dat stralende gezichtje!’

Achtergrond
• Irma studeerde als docerend musicus af aan het Conservatorium van Rotterdam en als uitvoerend musicus aan het Conservatorium in Utrecht.
• Sinds 1986 geeft ze les bij Scholen in de Kunst.
• Na haar opleiding remplaceerde Irma in beroepsorkesten, ook speelde ze in het Nederlands Fluitorkest en in ad hoc kamermuziekensembles.
• Inmiddels is haar lespraktijk groter dan haar uitvoeringspraktijk. Ze speelt nog vooral Bachcantates bij cantateverenigingen.
• Samen met Frits Kroese en Georgina Collington vormt Irma het artistiek team van de School voor Talent, zij is vooral aanspreekpunt voor de kinderen en hun ouders. 

Als docent
‘Plezier in muziek maken, dat wil ik mijn leerlingen bijbrengen en ik wil het beste halen uit iedereen. Er zijn zoveel verschillende leerlingen: hele kleintjes, pubers, jongeren die het vak in willen, volwassenen – ik pas me steeds aan. Ik wil graag een band opbouwen met een leerling. Ik weet welke andere hobby’s ze hebben, en ik onthoud wat ze vertellen over school en thuis, zodat ik kan inspelen op de situatie.  

In mijn les wil ik echt aan het werk, iets bereiken. Niet zozeer een bepaald niveau, maar plezier. En het zelfstandig iets kunnen spelen, of ergens kunnen spelen, in een studentenorkest of een ensemble. Ik wil iets meegeven waar leerlingen een leven lang iets aan hebben.’

Methode
‘Welke methode ik kies, hangt af van de leerling. Bij iedereen begin ik met klank maken. Het beste geluid uit het instrument krijgen wat op dat moment haalbaar is. Bij kinderen verzin ik daar dingen omheen: gehoorspelletjes, klapspelletjes en op een gegeven moment zeg ik: “Die toon die we spelen, heet een b en die gaan we opschrijven.” Maar als iemand al noten kan lezen, beginnen we gewoon met een boek. Ik heb ook dyslectische leerlingen, daar heb ik iets voor ontwikkeld, we werken met kleuren en ik speel veel voor.’  

Samenspelen
‘Plezier in het muziek maken, krijg je niet als je alleen maar op je zolderkamertje studeert. Daarom regel ik naast de gewone les van alles om leerlingen te laten samenspelen. Ze kunnen in een orkest of een ensemble, samenspelen met iemand van school, en ik organiseer weekenden samen met mijn gitaar en klarinet collega waarin kinderen samen muziek maken. Dat doe ik ook voor volwassen leerlingen. Voor veel mensen het hoogtepunt van het lesjaar.’ 

Oefenen
‘Van leerlingen verwacht ik dat ze iedere dag thuis spelen. Natuurlijk lukt dat niet altijd, maar als het echt te weinig gebeurt, kan ik niks op de les en verzin ik trucs waardoor ze het hopelijk wel gaan doen. Bij jonge kinderen moeten ouders structuur bieden, een vaste tijd en een rustige plek. En af en toe even luisteren. Bij pubers niet pushen, maar iets leuks verzinnen. Wat luisteren ze zelf? Radio 538? Daar zijn fluitboeken van! Of we zoeken samen iets uit in de muziekwinkel. ‘Wow, ze is weer aan het spelen!’, mailt een ouder dan. Ik vertel leerlingen in de brugklas ook dat het gezond is fluit te spelen tussen het huiswerk maken door. Na elk vak, vijf minuten spelen, dan leer je weer sneller en haal je betere cijfers. Zoiets. Dan studeren ze soms ineens juist meer…’  

Geluksmomentjes…
‘Bijvoorbeeld als een kind al weken probeert geluid uit het instrument te krijgen en ineens lukt het. En dan dat stralende gezichtje! Maar ook een leerling die het Fluitconcert van Mozart instudeert en van alles probeert, tot het ineens echt klinkt als het Fluitconcert van Mozart.’ 

Marjan Tolboom