Beeldhouwen & boetseren, alle niveaus

Erica van Seeters

Achtergrond
• Erica studeerde in 1993 af aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht: ruimtelijke vormgeving specialisatie steen, met eerstegraads handvaardigheid.
• Ze werkt als beeldend kunstenaar vanuit haar eigen atelier.
• Sinds 1985 geeft Erica les, vanaf 2017 bij Scholen in de Kunst.

Als kunstenaar
‘Naast het lesgeven werk ik als beeldend kunstenaar. Ik maak ruimtelijke objecten en reliëfs in steen, etsen en tekeningen. Gefascineerd door de relatie tussen vorm en ruimte, vind ik de uitspraak van Aristoteles heel inspirerend: ‘Er is geen ledige ruimte.’ Ruimte is iets dat we niet zien, maar dat er wel is – in de vorm van licht en donker, energievelden, geluid. Vanuit deze filosofische invalshoek ontstaat mijn werk.’

Als docent
‘Bij het doceren leer ik cursisten bewuster waarnemen. Ik wil hen langer laten stilstaan bij de vormen om hen heen. Dat is een verrijking: je gaat anders kijken – naar bloemen, naar dieren en het is een mooie tegenhanger van het vaak vluchtige waarnemen in deze tijd. Als mensen open leren kijken, zonder vooroordelen, gaat er vaak een wereld open. Je leert ‘achter’ een vorm te kijken en je af te vragen waar een bepaalde vorm een uitdrukking van is.’

Bewustwording
‘Hoe leer ik anderen bewuster vormen waarnemen? Door figuren te draaien, op z’n kop te zetten, door te kijken wanneer iets zwaar oogt, of juist licht, en door te laten zoeken naar de essentie van een vorm. Ik wijs ook op krachtenvelden rondom vormen. Wat doet een vorm in de ruimte? Niks is statisch - denk aan een bol en een kubus die je op verschillende afstanden van elkaar houdt. Wat gebeurt er met de tussenruimte wanneer je de twee uit elkaar trekt, wanneer is er nog een spanningsveld en wanneer zijn ze juist niet meer ‘in gesprek’. Het is voelbaar wanneer een vorm nog zeggingskracht heeft ten opzichte van een andere vorm in de ruimte.’

Techniek
‘Met een oefensteen leren cursisten de basistechniek en kunnen ze ruimtelijk gevoel ontwikkelen. Je moet geduld leren hebben: werken met steen en boetseren vraagt om vertragen, kijken en op je in laten werken.

Om de groep te inspireren, neem ik foto’s en voorbeelden mee waar we over praten. Ik vraag ook wel eens een model, voor portret- of modelboetseren. Dan kijken we hoe we een houding kunnen abstraheren – niet zozeer in detail gaan, maar een houding terugbrengen tot een basisvorm, tot de essentie van het figuur.’

Eyeopener
‘Tijdens de les voel ik me als een kameleon. Cursisten werken in principe zelfstandig, daar ga ik in mee door te kijken wat hen beweegt en wat hun vraag is. Vervolgens bedenken we wat een volgende stap kan zijn. Tegelijkertijd geef ik opdrachten – aan wie wil, om het vormgevoel verder te ontwikkelen. Ik laat ze ook geregeld bij elkaar kijken. Wat anderen zeggen, kan een eyeopener zijn waardoor je eigen ontwikkeling sneller gaat – dat is het mooie van werken in een groep.’

Geluksmomentjes…
'Als het ‘zoemt’ in de ruimte omdat iedereen lekker bezig is met zijn eigen creatie. En als mensen boven zichzelf uitstijgen en het zelfvertrouwen groeit. Of als ik iemand hoor kirren: ‘Goh, heb ík dat gemaakt?’ Daar geniet ik van!’

Leontine Sies

Achtergrond
• Leontine studeerde in 1993 af aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag, afdeling beeldhouwen.
• In 2006 startte ze voor Scholen aan de Kunst met de eerste lessen beeldhouwen in Vathorst.
• Als beeldend kunstenaar werkt zij vanuit haar eigen atelier, ze maakt beelden voor o.a. particulieren en de openbare ruimte, veel mens-dier combinaties.  
• Daarnaast is Leontine projectmanager kunst in openbare ruimte . 

Als docent 
‘Het is fijn mijn passie voor het beeldhouwen over te dragen en mijn verwondering over de ruimtelijke wereld om ons heen te delen. Ik zie mijzelf als inspirator en wil mensen helpen hun grenzen te verleggen. Ik daag hen uit allerlei materialen te ontdekken: zoals klei, gips, beton, steen, boetseerwas, ijzerdraad en ik leer ze verschillende beeldhouwtechnieken. Ruimtelijk werken kan op zoveel manieren. Laat het daarbij een keer mislukken en ontdek dan hoe je verder komt! Als mensen open durven te experimenteren, dan voel ik mijn toegevoegde waarde.’ 

De les
‘Cursisten kunnen zowel bezig zijn met opdrachten als met vrij werk, dat loopt door elkaar. Steen bewerken kan een hele cursus duren, anderen zijn met een opdracht in een paar weken klaar. Ook de niveaus verschillen, beginners kunnen in alle groepen instromen. Hen laat ik met gerichte opdrachten kennis maken met verschillende materialen. Een paar keer per jaar nodig ik een model uit of leen ik een opgezet dier om gezamenlijk na te boetseren.’ 

Waarnemen 
‘Bij de modellessen geef ik ook klassikaal uitleg, bijvoorbeeld als meer mensen problemen hebben met een neus of knie. Ik vraag ze afstand te nemen van hun werk en goed te kijken: hoe zit die neus nou in elkaar? Het gaat om anders waarnemen, zowel van het eigen werk als van de ruimtelijke wereld. Heel onhandig als cursisten daarna in de trein zitten, dan gaan ze medereizigers aanstaren: hoe zit die neus nou in elkaar? Je raakt vanzelf gefascineerd.’  

Sfeer  
‘De sfeer in mijn groepen is dynamisch. Er wordt geslagen op klei, mensen zijn aan het hakken in steen – het is een heel fysieke les, we maken herrie en rotzooi (en ruimen het op)! En de sociale factor is belangrijk. Je zit niet verstopt achter je eigen werk, maar je ziet elkaar werken. Er wordt dus gepraat en overlegd. De meeste groepen blijven jarenlang bij elkaar, mensen hebben ook contact buiten de les.’ 

Geluksmomentjes… 
‘Ik word heel blij als mijn cursisten opgaan in hun werk, als het gonst van bedrijvigheid in het lokaal.’