Muziekles voor de kleintjes

Roos Smink

'Mijn lessen zitten altijd vol verrassingen'

Wat maakt dat je zoveel plezier hebt in deze lessen?

“Ik hou erg van de dynamiek van deze cursus, waarbij ouders (en een enkele oma) en jonge kinderen meedoen. Na een les kom ik altijd weer blij thuis. Het contact met de kleintjes geeft zoveel energie. Ik doe het dan ook met ongelooflijk veel enthousiasme. Verder is het leuk om te merken hoe snel ze dingen oppakken. Soms ben ik zo onder de indruk als een dreumes ineens exact op de maat meeklapt en op het goede moment stopt. In de lessen hebben we veel lol en maken we van alles mee.”

Kun je vertellen hoe jij inhoud geeft aan de lessen?

“Mijn lessen zitten altijd vol verrassingen. Uiteraard heb ik een helder beeld voor ogen wat ik aan bod wil laten komen in de cursus, al ontstaan de lessen vrij organisch. Dat moet ook wel, want de kinderen hebben een korte concentratieboog. Het inspelen op wat de kinderen op dat moment nodig hebben, is belangrijker dan het voorbereidde programma. Ik bied veel verschillende instrumenten aan: ze leren onder andere wat hard en zacht is, hoe te starten en te stoppen. De les zitten vol spelelementen binnen een vaste structuur. Zo start en eindig ik altijd met Hup het haasje, een knuffeltje waar de kinderen dol op zijn. En als het te druk wordt dan pak ik mijn fluit en komen alle kinderen als vanzelf terug naar hun plekje – dat is zo’n magisch moment. Dan keert de rust en de focus weer terug.”

Hoe ga je om met de hectiek die bij peuters hoort?

“Dat is vooral leuk, al die levenslust waarmee jonge kinderen de wereld ontdekken. Ik geef ze graag die speelruimte en moedig ouders ook aan ‘de regels’ een beetje los te laten. Het is namelijk prima als de kinderen bewegen en lekker dansen. De les gaat over het prikkelen van alle zintuigen en het goed ontwikkelen van motorische en cognitieve gebieden, zoals taal en concentratie. Al die componenten zitten verpakt in muzikale oefeningen. Je ziet gaandeweg de cursus de kinderen letterlijk groeien, niet alleen op het gebied van muziek, maar bijvoorbeeld ook qua bewegen. Ze komen kruipend binnen en ineens lopen ze. Geweldig! Daar maken we dan dankbaar gebruik van, door loopliedjes te doen, al dan niet aan de hand van hun ouder of verzorger. Zo help je ze om zich verder te ontwikkelen.”

Wat vind je belangrijk om te bereiken als docent?

“Zelf vind ik het prettig als er een harmonieuze, liefdevolle sfeer heerst in de les. Het allerbelangrijkste vind ik dat ouder en kind zich veilig en op hun gemak voelen. Ik zal dus niet snel streng optreden, maar voel de sfeer aan en sluit aan bij wat ik zie bij een peuter en soms ook bij de ouder. Het is echt een samenspel, waarin plezier bovenaan staat. Zelf ben ik creatief en flexibel, ik kan makkelijk schakelen. Ik leg niets op, laat alles heel vrij. Dat zorgt voor veel enthousiasme bij ouder en kind. Heel bijzonder om te doen.”

Wist je dit al over Roos?

Ze danst graag en doet een cursus stijldansen met haar vriend. Ze is vooral dol op Latijns-Amerikaanse dansen zoals de Cha Cha en de Jive.

Achtergrond

Roos Smink volgde als kind haar eerste fluitlessen ook bij Scholen in de Kunst. Zelf geeft ze muziekles aan peuters en kleuters. Verder is ze te horen als (dwars)fluitiste in diverse kamermuziekensembles en richtte met bevriende musici het Amersfoorts Blazers Collectief (ABC) op. Ze speelt ook geregeld fluit en/of piccolo in muziektheaterstukken en symfonieorkesten. Daarnaast is ze werkzaam als orthopedagoog.

Ulrike Riedmann

'Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met muziekles'

Waar haal jij het meeste plezier uit bij jouw lessen?

‘Door de jaren heen heb ik met alle leeftijdsgroepen gewerkt, van jong tot oud. Maar het meeste plezier haal ik uit het lesgeven aan grote groepen kinderen. Zij zijn zo spontaan en je kunt heel eenvoudig hun creativiteit aanboren. Dat boeit me. Het fijne is ook dat met kinderen elke les anders is. Je weet nooit wat er gebeurt en dat vraagt om vlot anticiperen en soms je les over een totaal andere boeg gooien. Gelukkig ben ik zelf spontaan van aard en lekker uitbundig en expressief: dat past goed bij deze doelgroep.’

Kun je iets vertellen over de lessen aan de jongste kinderen?

‘Het mooie van de lessen met peuters is dat zij nog geen onderscheid maken tussen alle kunstdisciplines. Zingen, dansen, uitbeelden, bewegen, alles is nog één geheel en heel zintuiglijk; daar maak ik graag gebruik van. Kinderen van die leeftijd volgen hun instinct en reageren heel direct. Ze stappen meteen af op wat ze horen en willen alle instrumenten ook meteen aanraken. Later in de cursus volgen de ouders hun voorbeeld en zie je hen ook spontaner reageren. Prachtig om te zien.’

Wat steken de ouders die meekomen ervan op?

‘Het is fijn als ouders hun kind de ruimte gunnen om muziek zelf te ontdekken. Spelen door te experimenteren is zo belangrijk voor hun ontwikkeling. Daarin kun je niets verkeerd doen. Ik word er blij van als ik zie dat een ouder zelf ook weer onbevangen kind wordt. Muziek is niet alleen een taal waarmee je emoties kunt uiten, maar het zorgt ook voor het actief stimuleren van nieuwe verbindingen in de hersennetwerken. Je kunt daarom niet vroeg genoeg met muziekles beginnen. En de lessen werken thuis ook door, je kunt met van alles geluidjes en muziek maken. De band tussen ouder en kind wordt daardoor spelenderwijs versterkt.’

Wat kun je vertellen over de inhoud van de les?

‘Speelsheid en plezier maken staan in mijn lessen voorop. Jonge kinderen vinden het moeilijk om stil te zitten, daar maak ik gebruik van door veel te bewegen. Daardoor ontstaat vanzelf veel afwisseling in de les. Alle aspecten van muziek maken, komen gaandeweg de cursus aan bod: maat, ritme, zingen, bewegen, muzikale tegenstellingen (als hoog en laag) en verschillende muziekstijlen. Ook varieer ik met instrumenten. Dan springt ineens een heel verlegen kind op als ik op de grote trommel sla en begint spontaan mee te trommelen. Dat zijn de momenten waar ik het voor doe.’

Je bent ook kindertherapeut, hoe merk je dat in de les?

‘Dat klopt, behalve muziekdocent ben ik ook kindertherapeut en daardoor kan ik me goed inleven in de wereld van jonge kinderen. Ik ben mij bewust van de ontwikkelingsfasen van een peuter en let sterk op het aanspreken van alle ontwikkelingsgebieden, zoals de motorische, sociale en emotionele ontwikkeling en de spraak/taalontwikkeling.’

Wist je dit al van Ulrike?

Ulrike danst graag en heeft ook de opleiding gevolgd tot creatief dansdocent.

Achtergrond

Ulrike Riedmann studeerde blokfluit en een aantal historische blaasinstrumenten aan de conservatoria in Trossingen (Duitsland), Den Haag, Amsterdam en Utrecht. Ze is bekend met hedendaagse muziek, muziekimprovisatie en met de historische uitvoeringspraktijk van oude muziek. Ze is behalve muziekdocent ook kindertherapeut, yogadocent en creatieve dansdocent. Ze geeft les aan jongere kinderen, maar heeft eerder in haar carrière ook lesgegeven aan volwassenen en kinderen met een beperking. 

Iris de Vries

‘Het is mooi als het vlammetje voor muziek maken aangaat’

Wat is voor jou het belangrijkste in de muzieklessen?

“Het spelplezier en contact maken met elkaar! Als ik merk dat de kinderen bij de lessen Muziekfabriek net zo enthousiast worden van de instrumenten als ikzelf, ben ik tevreden. Zelf begon ik als kind ooit met lessen blokfluit en orgel, maar ik raakte vooral enthousiast bij alle instrumenten. Dat heb ik nog steeds en daarom passen deze lessen goed bij mij.”

Hoe zorg je ervoor dat de kinderen ook enthousiast raken?

“Natuurlijk door zelf met veel vrolijkheid en plezier les te geven. Verder probeer ik hun nieuwsgierigheid aan te wakkeren. Zo verstop ik de instrumenten ergens en dan moeten ze aan het geluid raden wat het is. Of ik laat zien dat ik als juf ook erg mijn best moet doen om enkele tonen uit een trompet te krijgen. Dat vinden ze geweldig en verlaagt de drempel om alles uit te proberen. Op die manier maak je ze leergierig en zorg je ervoor dat ze de instrumenten willen ontdekken.”

Heb je een bepaalde missie met deze jonge kinderen?

“Voor mij is een les geslaagd als ze met blije koppies de deur uitgaan en ik het gevoel heb dat ze ook echt iets hebben geleerd. Ik let erop dat ik iedereen meekrijg en dat ze stuk voor stuk enthousiast raken. Je wilt toch graag dat het vlammetje aangaat voor een muziekinstrument bespelen, zodat ze ontdekken welk instrument bij ze past. Daarin is samen zingen en samenspel heel belangrijk. Want door met elkaar contact te maken in muziek, ervaren ze dat geluksgevoel en spelplezier. Samen klinkt het nog mooier dan alleen. En ze hebben aandacht en respect voor elkaar.”

Hoe zou jij jezelf als docent omschrijven?

“Ik ben niet streng of belerend, maar creëer juist een gezellige en open sfeer. Rondrennen, bijvoorbeeld bij de peuterlessen, is helemaal prima. In mijn hoofd heb ik de grote lijnen van de lessen heel scherp, maar ik kijk altijd naar wat de groep nodig heeft. Vanwege mijn achtergrond als muziektherapeut kan ik een groep snel doorgronden. Mijn lessen volgen de kinderen en niet andersom, zodat ze echt aanhaken. Ik vind het fantastisch om te zien dat diezelfde rondrennende peuters na een paar lessen ineens meezingen of op tijd meeklappen.”

Wat zijn voor jou memorabele momenten in het lesgeven?

“Het mooie van Scholen in de Kunst is de diversiteit die er geboden wordt. Bijvoorbeeld ons kinderkoor Bubbels waar kinderen aan mee kunnen doen. En onlangs bezochten we met de leerlingen van de cursus Muziekfabriek het Jeugdorkest en mochten de kinderen met wat instrumenten even meespelen. Daartussen staan en meedoen was zo’n geweldige ervaring voor ze. Dat is echt een mooie toevoeging.”

Achtergrond

Iris de Vries geeft de cursussen Muziekfabriek, Kleuters ontdekken muziek en Peutermuziek in Leusden. Ook begeleidt ze het Bubbels Kinderkoor. Naast deze lessen werkt ze als muziektherapeut binnen enkele organisaties en bij gezinnen thuis. Ze volgde hiervoor de opleiding Vaktherapie Muziek aan de HAN in Nijmegen. Vervolgens studeerde ze Orthopedagogie aan de Universiteit Leiden. Iris is tevens actief als muziektherapeut bij Stichting Papageno voor kinderen met autisme.