De startdata en lestijden zie je als je je inschrijft. Daar kies je de cursus die het beste bij jou past.
‘Leren kijken en iedereen in beweging houden’
Achtergrond
• Michiel Jansen studeerde in 1986 af als eerstegraads docent tekenen, schilderen en kunstgeschiedenis aan de Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht.
• Hij begon als docent in Amersfoort bij de Appelmarkt, maakte de fusie mee met Creatief Centrum De Hof, en kwam na het samengaan van diverse kunstinstellingen in 2000 bij Scholen in de Kunst. Hij gaf les aan de Universiteit van Utrecht, de Volksuniversiteit Utrecht, ‘t Klooster in Harderwijk en bij IDEA in Soest.
• Michiel leidde zomerworkshops in binnen- en buitenland en gaf ruim 20 jaar les aan jongeren van 12 tot 18 jaar. Nu geeft hij alleen nog cursussen voor volwassenen.
• Als beeldend kunstenaar werkt hij vanuit zijn eigen atelier en exposeert hij regelmatig in galeries en op landelijke beurzen.
Als docent
'Je ziet wat je weet” is mijn ervaring. Ik vertel mijn cursisten daarom veel, zodat ze meer weten en dus meer leren zien. Ik ben een entertainer, maar met mijn kennis over kunst en technieken ook een ‘autoriteit’. In eerste instantie wil ik iedereen in beweging krijgen met een goede opdracht. Dat betekent dat er ook beperkingen zijn in “wat mag en wat niet”. Ik geef tips, ik verwijs naar voorbeelden uit de kunstgeschiedenis, ik doe soms iets voor - om dan ook iedereen in beweging te houden. Als er niks gebeurt, staat het stil; als er eindeloos geprakkiseerd wordt, gebeurt er niks op papier.’
De les
‘Mijn lessen zijn gebaseerd op drie elementen:
1. De inhoud, datgene wat wordt uitgebeeld. We werken naar aanschouwing: portret-, modeltekenen, stillevens maken. Of naar verbaal gegeven: op basis van een omschreven onderwerp.
2. Het materiaal en de techniek die daarmee samenhangt.
3. De eigenheid die je als cursist ontwikkelt.
Welke nadruk ik leg, verschilt per les en per groep. In de groep voor gevorderden gaan we de diepte in met de inhoud, met verschillende opdrachten en technieken. In de basiscursussen komt heel veel voorbij: stillevens, landschappen en meer verhalende onderwerpen.’
De groep
‘De sfeer in mijn groepen is gezellig, prettig én geconcentreerd. Cursisten staan niet als losse poppetjes naast elkaar te creëren, het werk wordt regelmatig met elkaar besproken. Daarmee overstijgt de les de zolderkamer thuis. Hoe moeilijk een opdracht soms ook lijkt, je bent met elkaar, je hoeft niet alles zelf uit te vinden, je kunt dingen oppakken die je om je heen ziet.’
Geluksmomentjes…
‘Als het geheel meer is dan de som der delen.’
‘Onderzoekend werken met al die mooie materialen…’
‘Ik kan heel blij worden als ik de oven uitpak’
Achtergrond
• Merlijn volgde de docentenopleiding beeldende vorming, deed de kunstacademie en behaalde in 2014 haar master in glas en keramiek.
• Sinds 2015 geeft ze volwassenencursussen keramiek bij Scholen in de Kunst.
• Ze werkt als beeldend kunstenaar vanuit haar eigen atelier, vooral met glas en keramiek en maakt zowel vrij werk als werk in opdracht.
Als beeldend kunstenaar
‘Mijn ouders zijn allebei beeldend kunstenaar en ik groeide letterlijk op in hun atelier - mijn box stond tussen hun klei en kunst. In mijn werk met glas en porselein zoek ik de grenzen van het materiaal. Ik maak sieraden, veel bloemen, grafmonumenten en wolkenhangers: sieraden waar as van een overleden dierbare of zand van een dierbare plek in is verwerkt.’
Als docent
‘Ik vind het belangrijk dat het gezellig is in de lessen – mensen komen voor hun ontspanning, maar ik wil wel techniek bijbrengen. Ik ben helder met mijn mening, als bijvoorbeeld de afwerking beter kan. Ik heb bij Frans Ottink stagegelopen – daar heb ik geleerd om alles heel netjes af te werken! Ik draag vooral graag uit dat keramiek niet tuttig hoeft te zijn – dat imago heeft het een beetje. Je kan er hele leuke dingen mee doen en iedereen kan het. In mijn les wil ik volwassenen laten ervaren dat je nog steeds kan spelen, door met vorm bezig te zijn.’
De les
‘Beginners laat ik een kleidoosje maken, een projectje waar veel inzit: vanuit een stuk klei tot een vorm komen. Uitrollen, met je handen vormgeven, kijken of het past, glazuren. Cursisten kunnen in principe zelf bepalen waar ze aan willen werken. Ik geef wel opdrachten – bijvoorbeeld gipsmallen maken en werken met gietklei, maar als ze lekker bezig zijn met hun eigen project, mogen ze daar vooral mee doorgaan. Ik geef tips, vertel over technieken en leer de cursisten probleemoplossend werken. Voor hun artistieke ontwikkeling bied ik verschillende materialen aan om te decoreren: vilt, steen, of verf in plaats van glazuur. Dit jaar konden ze, als ze wilden, iets doen met De Stijl, terwijl we werkten met engobes; klei met pigment.’
Geluksmomentjes…
‘Het voelt goed als mensen tevreden en ontspannen naar huis gaan. En ik kan heel blij worden als ik de oven uitpak en het werk ziet er goed uit. Dat hebben ze toch maar weer gedaan! Of als ik merk hoe blij ze er zelf mee zijn en dat ze zichzelf soms verbazen. Dat motiveert mij, dan denk ik: ik wil ook iets kleien!’
‘Als je fotografeert, geniet je meer van de wereld om je heen’
‘Alleen het vonkje geven’
Achtergrond
• Theo volgde zijn opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht.
• Sinds 2006 is hij docent bij Scholen in de Kunst en geeft hij veel verschillende cursussen: digitale en audiovisuele kunst, fotografie en 3D printen, maar ook ateliers waarin hij teruggaat naar zijn wortels: waarin hij zijn liefde voor beeldhouwen kan uitleven.
• Vanuit Scholen in de Kunst geeft hij les in het basis en voortgezet onderwijs.
• Theo geeft ook losse workshops fotografie, video of digitale kunst, hij was onder meer workshopleider voor Kunstcentraal, Cinekids en Het Rijksmuseum.
• Als beeldend kunstenaar maakt hij vrij werk en werk in opdracht vanuit zijn atelier in Amersfoort.
Als kunstenaar
‘Mijn motto als kunstenaar is: “Ik maak dus ik besta en ik besta dus ik maak.” Leven is voor mij dingen maken, dat zit in iedere cel van mijn wezen. Kunst is iets dat gemaakt wil worden. Daar zoek ik dan bij wat nodig is, schilderen, fotografie, beeldhouwen – dus niet per se vanuit één discipline. Als ik iets niet kan, ga ik het leren.’
Als docent
‘Reisleider op ontdekking, dat hoop ik te zijn voor mijn cursisten. Ik wil ze het onbevangen plezier meegeven van iets maken en ontdekken. En hen te laten ervaren hoe ‘bestaan’ en ‘iets creëren’ met elkaar verbonden zijn, ongeacht vanuit welke beeldende vorm. Volgens mij neem ik mensen mee in mijn enthousiasme. Maar mijn taak is vooral een situatie te scheppen waarin mensen zelf ontdekken wat ze willen maken. Als daar techniek voor nodig is, ga ik die aanleren, zoekend naar manieren waarop ik de eigen vaardigheden kan ondersteunen. Mensen op hun eigen kracht aanspreken, zodat ze voelen: ik ben het die iets maakt. Kinderen probeer ik vooral veiligheid te bieden, te zorgen dat ze niet bang zijn iets fout te doen, dat ze ervaren dat het normaal is dat je iets nog niet precies weet.’
De les
‘We werken zowel met korte opdrachten als aan langer lopende projecten. Aan het begin van de les probeer ik de cursisten met een opdracht te activeren. Bijvoorbeeld bij fotografie: verzamel kleuren – dan is iedereen meteen bezig met ontdekken. Daarna gaan we kijken wat we met die beelden kunnen doen, ik geef wat theorie en laat ze nadenken over wat ze willen vertellen: waarom doe ik dit? Dan volgt de fase van onderzoeken; alle kanten op gaan, om uiteindelijk alles te trechteren naar één werk, één project. Ter inspiratie probeer ik kunst en de ‘grote wereld’ mijn les binnen te halen. Ik laat dingen zien, neem iets mee, of ik vertel wat ik gezien of gehoord heb, om een ander perspectief binnen te krijgen.’
Sfeer
‘De sfeer in mijn groepen is open, speels en avontuurlijk. Er wordt veel uitgewisseld en samengewerkt. Bij de jongeren is gezelligheid, saamhorigheid belangrijk – typisch voor tieners, ze blíjven maar kletsen. Ik ben natuurlijk een essentieel onderdeel; ik schep kaders en veiligheid en zorg dat er nieuwe dingen gebeuren, maar ze komen echt voor elkaar. Bij de jongere kinderen is ook ruimte voor wat rennen, duwen en trekken, afhankelijk van waar we mee bezig zijn. Ik maak echt onderscheid in momenten van interactie met elkaar en momenten van geconcentreerd met je eigen werk bezig zijn. Een filmpje met bijvoorbeeld het thema achtervolgen leent zich natuurlijk voor vrolijk gezamenlijk exploreren!’
Geluksmomentjes…
‘Als ik cursisten verleid buiten hun comfortzone te gaan en als ze ervaren dat het iets oplevert om dat ‘enge gebied’ te verkennen. Dat zijn juweeltjes. Of als ik een onderwerp bedenk en de groep komt zelf met ideeën en gaat los, nog voordat ik ze werkvormen voorleg. Door de sfeer die gegroeid is, kunnen ze soms zonder expliciete spelregels, vanuit hun natuurlijke energie gezamenlijk tot iets nieuws komen. Dan ben ik bijna overbodig en hoef ik alleen een vonkje te geven. Daar gaat het uiteindelijk om.’
‘Bij het werken met grafiek zitten altijd verrassingen’
‘Als kunstenaar leef je best een solitair bestaan. Je brengt veel tijd door in je atelier en spreekt mensen vooral bij exposities of als ze werk van je aanschaffen. Maar als docent ga je echt het gesprek aan met cursisten, je deelt je vakkennis en volgt ze in hun persoonlijke proces. In de lessen vindt ook veel uitwisseling plaats, over het werk dat ze maken of over dingen die ze meemaken. Dat maakt mijn werk als docent extra interessant.’
‘Grafiek is een oud ambacht, dat nagenoeg was uitgestorven. Gelukkig is het nu weer aan het opkomen, juist door de digitalisering heeft het een nieuwe impuls gekregen en hebben meer mensen er interesse in. Daarbij is het heel milieuvriendelijk en kun je er ook met nieuwe technieken mee werken. Dat vind ik fraai eraan. Grafiek vergt wel veel geduld, het is anders dan wanneer je direct op een doek schildert. Zelf vind ik dat trage element en het verrassingseffect juist aantrekkelijk. Dat probeer ik cursisten ook mee te geven en ze daarin te motiveren.’
‘In de lessen bied ik zoveel mogelijk technieken aan. Ik wil ze met allerlei manieren van grafiek kennis laten maken. We beginnen vaak met een eenvoudige krastechniek en maken dan een zelfportret, wat gelijk verbluffende resultaten geeft. Verder bepalen de cursisten zelf wat ze maken, ze vormen hun eigen beelden. Daarbij werken we veel met het oefenen van de kunstzinnige blik, al drijf ik mijn kunstenaarsvisie absoluut niet door, daarin laat ik ze juist vrij. Als iemand alleen maar bloemen wil maken, vind ik dat prima. In deze cursus draait het niet om een papiertje halen, maar om te ontdekken wat voor werk jij kunt creëren.’
‘Ik ben zeer geboeid door de relatie tussen de moderne mens en de natuur. In al mijn werk, en ook vaak in mijn lessen, komt de natuur als bron van inspiratie terug. Ik heb een enorme drang om naar buiten te gaan, de natuur in. Zonder telefoon uiteraard. Daar vind ik rust en ervaar ik minder prikkels. Elementen uit de natuur zie je ook terug in mijn eigen kunst.’
Koen heeft thuis wel vijftig kamerplanten staan, daar is hij ooit op zijn studentenkamer mee begonnen en inmiddels bezit hij een ware urban jungle.
Koen Moonen is opgeleid aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Hij werkt in de disciplines tekenen, fotografie en grafiek. Veelal combineert hij deze technieken in zijn werken. De natuur en bosrijke omgeving van Amersfoort zijn een grote bron van inspiratie voor hem. Zijn werken laten een karakter zien van verstoring, verdraaiing en verbreking. Hij werkt graag samen met andere kunstenaars, heeft meermaals geëxposeerd en organiseerde zelf een expositie met diverse kunstenaars rondom de actie van Serious Request in Amersfoort. Bekijk zijn werk op Instagram.