Machteld Nijeholt
‘Pianospelen is ingewikkeld, maar je kan het vereenvoudigen’
Achtergrond
• Machteld studeerde af als docerend en uitvoerend musicus aan het Conservatorium van Arnhem, en volgde de specialisatie kamermuziek in Rotterdam.
• 10 jaar lang speelde ze in een pianoduo.
• Sinds 1996 geeft ze les bij Scholen in de Kunst, aan kinderen en volwassenen.
• Als uitvoerend musicus begeleidt Machteld zangers en koren.
• Vanuit Scholen in de Kunst geeft ze muziekonderwijs op basisscholen. Daarvoor volgde ze de cursus ‘Muziek aan de basis’.
Als docent
‘Lesgeven ben ik in loop van de jaren steeds leuker gaan vinden. Ik houd van het nadenken over strategieën om barrières zo laag mogelijk te houden; het een leerling makkelijk te maken iets ingewikkelds te doen. Vanuit mijn ervaring op basisscholen heb ik veel nieuw gereedschap in handen gekregen voor de pianolessen. Op scholen spelen kinderen met twee klankstaven, terwijl ze een liedje zingen – een hele zinvolle manier van muziek maken, terwijl er technisch niks aan is. Zo werk ik ook in de pianoles, pianospelen is heel ingewikkeld, maar je kan het versimpelen: een eenvoudige begeleiding spelen waar je een liedje bij zingt.’
Pianoles voor beginners
‘Mijn lessen aan beginners zijn heel breed, met elementen uit de Kodály methode: we zingen, klappen, ik gebruik plaatjes en spelletjes met materialen – bijvoorbeeld een doek dat we met elkaar omhoog en omlaag bewegen met de muziek mee. En ik wacht met noten leren lezen – ik vraag leerlingen niet alleen te spelen wat ze zien, maar ook wat ze horen en wat ze voelen.’
Pianoles voor gevorderden
'Bij leerlingen die verder zijn, beginnen we elk nieuw stuk met een zoekproces in de les, ik laat ze nooit zomaar thuis met iets beginnen. Ik speel het voor, en samen werken we op een muzikale manier aan de moeilijke dingen. Ik vraag bijvoorbeeld als ik voorspeel wanneer de melodie in de rechterhand overgaat naar de linkerhand. Of ik laat ze meeklappen en zeggen wanneer de maatsoort verandert. Dat zijn luisteropdrachten die leiden tot meer begrip van het stuk. Daar koppel ik in de les dan een oefenopdracht aan. Maar soms is het juist leuk voor gevorderde leerlingen om zelf uit te zoeken hoe ze een stuk moeten aanpakken. Dat was bij mij vroeger wel anders. Ik bereidde een stuk altijd alleen voor, ik nam het mee naar les en dan kwamen er rondjes om de plekken die niet goed waren. Voor mij was het nooit duidelijk waarom die rondjes er stonden.’
Oefenen
‘Mijn lessen zijn niet vrijblijvend, we werken hard, ook al is er thuis niks gebeurd. Maar ik verwacht wel dat ze zelf oefenen, herhalen wat we in de les gedaan hebben. Ik kan het oefenen niet afdwingen, dus ik probeer ze te verleiden. Ik geef stickers en laat ze muzieknootjes inkleuren bij de dagen van de week dat ze studeren, zodat ze wennen aan dingen “gewoon doen”. Ik hoop ook dat de ouders dat ondersteunen, leerlingen tot een jaar of 11, 12 kunnen dat zelf niet regelen. Bij de jongste kinderen moedig ik ouders aan spelletjes met hun kind te doen aan de piano.’
Repertoire
‘Ik zelf houd het meest van klassieke muziek, maar ik bied een breder repertoire aan. Jonge kinderen spelen van alles, liedjes en stukjes. En pubers zijn heel gevoelig voor wat bij hun stijl past, die mogen zelf kiezen. Maar dan vind ik het ‘niet erg’ als ze op een dag uitgekeken zijn op Einaudi en ik ze Chopin kan geven. Dan voelen ze wel dat dat veel geeft.’
Geluksmomentjes…
‘Ik geniet erg van de samenspeelperiode, hoe leerlingen met elkaar muziek maken, dat sociale gedoe, terwijl ik een beetje op afstand sta. Hoe ze elkaar helpen en soms tot de orde roepen. “Wat voor tempo zullen we nemen?” Of een jongen die niet goed is voorbereid… en een meisje dat dan zegt: “Ik ga hem deze week elke dag appen!” Verantwoordelijkheid nemen, zonder dat ik er bovenop zit.
Maar ik beleef ook geluksmomentjes die niets met muziek te maken hebben: een leerling die een leuke grap maakt, of me voor de gek houdt – ik trap er altijd in…’
